BES’te yeni dönem; kısmi çekme hakkı
Esin ÇETİNEL
Kişilerin nakit ihtiyaçları nedeniyle bireysel emeklilik sisteminden ayrılmasını önlemeyi hedefleyen kısmi çekiş hakkı nihayet 1 Temmuz’da hayata geçiyor. Bu sayede artık evlilik, konut alımı ve doğal afet durumlarında kişilerin kazanılmış haklarını koruyarak BES’teki birikimlerinden maksimum %50 oranında kısmi çekiş yapabilmesinin yolu açılmış oluyor.
Sistemi yakından takip edenler hatırlarlar; yine aynı amaçla 3 Haziran’da bireysel emeklilik birikimlerinin banka kredileri için teminat olarak gösterilebilmesi uygulaması hayata geçmişti. Her iki düzenleme ile de bireysel emeklilik sisteminden zorunlu çıkışların önlenmesi ve emeklilik için hak ediş sürelerini kaybetmemeleri hedeflendi.
18 milyon kişiyi ilgilendiriyor
Son açıklanan Emeklilik Gözetim Merkezi verilerine göre BES’te toplam birikim tutarı 1 trilyon TL seviyesini aşarken, yaklaşık 300 BES fonunda birikim yapan katılımcı sayısı ise 18 milyona ulaştı. Ancak kapsamın dar tutulması ve şartlar konması nedeniyle ilk aşamada kısmi çekiş hakkını kullanan kişi sayısının yine EGM verilerine göre 250 bin katılımcı ile sınırlı kalması bekleniyor.
Peki kısmi çekme hakkından kimler yararlanabilecek? Bu konudaki düzenleme çok net. Kısmi çekme hakkını kullanmak isteyenler için en az 5 yıl sistemde bulunması ve bu sözleşmede toplamda ilgili yılın asgari brüt ücretinin en az 5 katkı kadar (100 bin 10 TL) katkı payı ödemesi bulunması şartı aranıyor.
Hangi belgeler isteniyor?
Bu haklarını kullanmak isteyenler ise çalıştıkları bireysel emeklilik şirketine ilgili belgeleri beyan ederek başvuruda bulunabilecek.
Eğer bir BES yatırımcısı konut alımı için birikimini çekmek istiyorsa; Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün webtapu sistemiyle üretilen doğrulama kodu ve barkodu bulunan hissedar bilgisi ile konutun kat mülkiyeti veya kat irtifakının kurulduğunu gösteren tapu belgesi nüshasını çalıştığı firmaya ulaştırması gerekiyor. Konut alımı birikimini çektikten sonra gerçekleşecekse ilgili belgenin iki ay içinde firmaya iletilmesi gerekiyor.
Eğer evlilik için birikimini çekmek istiyorsa; E-devlet’te üretilen doğrulama kodu ile barkodu bulunan ve evlilik tarihini gösteren nüfus kayıt örneğini BES firmasına göndermesi isteniyor. Evlilik birikimini çektikten sonra gerçekleşecekse ilgili belgenin 2 ay içinde firmaya iletilmesi gerekiyor.
Doğal afet sebebiyle birikimini çekmek isteyenler ise; olayın gerçekleşmesinin ardından SEDDK tarafından istenilecek belge ile 2 ay içerisinde şirkete başvuruda bulunabiliyor.
Tüm bu şartları yerine getirenlerin evlilik, konut alımı ve doğal afet durumlarında birikimlerinin %50’sini sistemden çekebileceklerini hatırlatan Garanti BBVA Emeklilik Genel Müdürü Burak Ali Göçer, “Kısmi Çekiş düzenlemesi ile nakit ihtiyacından dolayı yaşanan erken çıkış oranında %3- 5 oranında bir azalma dahi yaşansa 5 yılda -BES’in getirisini ve birikimlerin kartopu etkisiyle büyümesini dikkate aldığımızda sistem açısından çok önemli bir fon kazanımı sağlanacak” diyor.
Kısmi çekiş uygulaması gibi düzenlemelerin sisteme olan ilgiyi artıracağını ve daha çok kişinin sisteme girmesini sağlayacağını düşünen AgeSA Hayat ve Emeklilik Genel Müdürü Fırat Kuruca, “Bunu sistem açısında da fon büyüklüğüne pozitif bir etki olarak yorumlayabiliriz. Aynı zamanda bu hak ile birlikte sistemdeki birikimlerini kısmi olarak çeken katılımcıların da olması sebebiyle fon büyüklüğü, negatif olarak etkilenebilir” diye konuşuyor.
BES’te hedef para biriktirmek
BES’e yapılan önemli teşviklerden birinin kısmi çekiş hakkı olduğunu söyleyen BNP Paribas Cardif CEO’su Cemal Kişmir, “Söz konusu ekonomi paketinde, BES katılımcıları için %25 yerine %30 oranında devlet katkısı, temlik hakkı, 45 yaş üstü vatandaşların OKS’ye dahil olma hakkı, toplu katkı payı ödemesi yapan katılımcılara yıllara sari devlet katkısı verilmesinin yanı sıra kısmi çekiş hakkı avantajı da sunuldu” diyor.
Kişmir, yapılan sektör araştırmalarına göre katılımcıların BES’e girmelerinin temel sebebinin ortalama %60 civarında para biriktirmek/tasarruf yapmak olduğunu ifade ediyor.
“Yüzde 60 ihtiyaçtan ayrılıyor”
2023’e baktığımızda sistemden erken çıkış yapan katılımcıların neredeyse %60’ının anlık nakit ihtiyaçları için birikimlerini bozduklarını söyleyen Burak Ali Göçer, “Müşteri dönüşlerinden ve karşılaştığımız verilerden biliyoruz ki, bu katılımcılar ihtiyaçlarını çözdükten sonra BES’e tekrar katılıyor. Ancak emeklilik için kazandıkları haklarını kaybetmiş oluyorlar, sıfırdan başlıyorlar.
1 Temmuz itibarıyla katılımcılar konut alımı, evlilik, doğal afet durumları için hem birikimlerinin %50’sini çekecek hem de kazandıkları devlet katkısı, emeklilik süresi gibi tüm hakları koruyarak nakit ihtiyaçlarını karşılayabilecek. Katılımcılar farklı ihtiyaçları için her 5 yılda bir tekrar bu haktan faydalanılabilecek. İlerleyen süreçte bu ihtiyaç hallerinin çeşitlendirileceği de konuşuluyor” diyor.
Yüzde 50 ‘BES’ten alırım’ diyor
EGM’nin yaptığı katılımcı algısı çalışması sonuçlarına göre mevzuat düzenlemesi yapılması durumunda ortalama %50’sinin ihtiyaç duydukları meblağı BES birikimlerinden alabileceklerini ifade ettiklerini söyleyen Cemal Kişmir, “Birikimlerini kısmi olarak almayı düşünecekleri durumlar olarak ise zorunlu sağlık harcamasının gerekmesi, gayrimenkul/araba almak ve eğitim harcamaları olarak ön plana çıktı.
Böylece, katılımcıların ihtiyaç halinde sistemden çıkmadan finansal ihtiyaçlarını karşılayabilmelerinin yolu da açılmış oldu. Bundan böyle katılımcılar nakit paraya ihtiyaç duyduklarında, BES’teki birikimlerinden kısmen ödeme yani devlet katkısı hesabındaki tutarlar hariç hesabındaki birikim tutarının %50’sine kadar olan tutarda bir ödeme alabilme fırsatına sahip olacaklar. Belli şartları sağlayanlar kısmen yapılan ödeme tutarının %25’ini aşmamak şartıyla devlet katkısından da yararlanabilecekler” bilgisi paylaşıyor.
“Katılımcı sayısı artacak”
Katılımcıların tasarruf etmeye devam etmesini sağlamayı amaçlayan kısmi çekiş ile BES’teki katılımcı sayısının artacağını düşünen Fırat Kuruca, “Birçok BES katılımcısının özel sebep ve nakit ihtiyaçlar nedeniyle sistemden çıktıklarını ya da çıkmak istediklerini görüyoruz. Bu da BES katılımcılarının birikimlerini, fon getirilerini ve %30 devlet katkısı haklarını kaybetmeleri anlamına geliyor. Oysa BES, uzun vadeli bir emeklilik sistemidir. Enflasyondan etkilenmemek için katılımcıların sistemde uzun süre kalmaları gerekiyor” diye konuşuyor.”
KİLİS ESCORT
KINIK ESCORT
KİRAZ ESCORT
KIRIKHAN ESCORT
KIRIKKALE ESCORT
KIRKAĞAÇ ESCORT
KIRKLARELİ ESCORT
KIRŞEHİR ESCORT
KIZILCAHAMAM ESCORT
KIZILIRMAK ESCORT
KIZILÖREN ESCORT
KIZILTEPE ESCORT
KOCAALİ ESCORT
KOCAELİ ESCORT
KOCAKÖY ESCORT
KOÇARLI ESCORT
KOCASİNAN ESCORT
KOFÇAZ ESCORT
KONAK ESCORT
KONYA ESCORT
KONYAALTI ESCORT
KÖPRÜBAŞI ESCORT
KÖPRÜKÖY ESCORT
KÖRFEZ ESCORT
KORGAN ESCORT
KORGUN ESCORT
KORKUT ESCORT
KORKUTELİ ESCORT
KÖSE ESCORT
KÖŞK ESCORT
KOVANCILAR ESCORT
KÖYCEĞİZ ESCORT
KOYULHİSAR ESCORT
KOZAKLI ESCORT
KOZAN ESCORT
KOZLUK ESCORT
KÜÇÜKÇEKMECE ESCORT
KULA ESCORT
KULP ESCORT
KULU ESCORT
KULUNCAK ESCORT
KUMLU ESCORT
KUMLUCA ESCORT
KUMRU ESCORT